Opisując zabytki związane z opactwem pocysterskim, wypada zacząć od najważniejszego, którym jest obraz Matki Bożej Pokornej. W wymiarze artystycznym to dzieło sztuki, ale jego wartość wynika przede wszystkim z wielowiekowego kultu. Tradycja mówi, że wizerunek przybył do Rud w 1228 r. Mieli go podarować cystersom książęta raciborscy Kazimierz i Władysław, co potwierdza inskrypcja z XVIII w. w kartuszu północnej ściany kaplicy Mariackiej. Badania obrazu Matki Bożej Pokornej, wykonane w czasie konserwacji, wykluczyły jednak takie datowanie, wskazując czas powstania na około poł. XV w. Obecny wizerunek zastąpił więc wcześniejszy, darowany w 1228 r.