By ujrzeć najstarsze przedstawienia Męki Pańskiej w diecezji, trzeba odwiedzić świątynie z gotyckimi polichromiami.
W pełnej krasie po pracach konserwatorskich można je podziwiać w czterech kościołach parafialnych.
Lubecko i Karchowice
Najstarsze (2. ćwierćwiecze XV w.) przetrwały w prezbiterium sanktuarium Matki Bożej Lubeckiej.
Zachwycają barwnością: jasne postacie przedstawiono na jaskrawooranżowym tle w kwaterowych polach, wydzielonych ozdobnymi obramieniami. Wśród licznych scen cyklu pasyjnego najlepiej zachowane są na ścianie południowej: Pocałunek Judasza i pięć obrazów sądu nad Jezusem – przed Annaszem, Kajfaszem, Piłatem, Herodem i ponownie przed Piłatem (obmycie rąk). Malowidła odkryto w 2009 r. a konserwację wykonano w latach 2010–2013. Wcześniej, w 2007 r., odsłonięto polichromie w kościele św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Karchowicach ukryte podobnie jak w Lubecku, pod grubą warstwą tynku (4–8 cm). Konserwację realizowano w latach 2008–2010. Malowidła cechuje skromna paleta barw. Obok czerwieni o odcieniu ochry występuje czerń i zieleń seledynowa. Sceny pasyjne wkomponowano w kwaterowy układ przedstawień w prezbiterium, nie zachowując chronologii. Na ścianie północnej widnieją: Cierniem koronowanie, Ukrzyżowanie (zachowane częściowo, dla uczytelnienia uzupełnione współczesnym linearnym wizerunkiem), Przybicie do krzyża, Szymon Cyrenejczyk pomaga nieść krzyż Chrystusowi; na ścianie wschodniej – Biczowanie, Zdjęcie z krzyża i Modlitwa w Ogrójcu, połączona z przedstawieniem przybycia Judasza z kohortą do Getsemani, a na ścianie południowej – Złożenie do grobu i Wjazd do Jerozolimy. Prace w obu świątyniach realizowali Agnieszka i Tomasz Trzos z zespołem.
Sieroty i Gliwice
Analogie stylistyczne do karchowickich malowideł odnaleźć można w dekoracjach malarskich z ok. 1470 r. w kościele Wszystkich Świętych w Sierotach. Ich autorstwo przypisuje się mistrzowi z Jemielnicy. W Sierotach wizerunki zdobią wnętrze murowanego prezbiterium i filary tęczy. Malowidła odsłonięto w latach 1935–1936, a renowacji poddano w 1961 r. (Pracownie Konserwacji Zabytków w Warszawie) i w latach 2003–2006 (Janusz Łęgowski, Elżbieta Szmidt-Naud). Pierwotnie występowały w pełnej gamie barw. Do dziś przetrwały jedynie formy linearne, wykonane czernią, czerwienią i zielenią. Sceny pasyjne przedstawiono na ścianie północnej. To Chrystus w Ogrójcu, Pocałunek Judasza, Biczowanie, Koronowanie Cierniem, Chrystus przed Piłatem, Niesienie Krzyża i unikalne przedstawienie Chrystusa Bolesnego typu „Chrystus w studni”. Natomiast w gliwickim kościele Wszystkich Świętych gotyckie wizerunki: Pojmanie i Zdjęcie z krzyża z ok. 1470 r. zachowały się wśród malowideł kaplicy Matki Bożej z II poł. XV w. Odkryto je w latach 1933–1938, a konserwację wykonała w 1960 r. Irena Suknarowska.
Autorka jest konserwatorem zabytków diecezji gliwickiej.
Wyraź swoją opinię
napisz do redakcji:
gosc@gosc.plpodziel się