Z uwagi na swój głęboki sens teologiczny i symboliczny był od zarania obecny w sztuce chrześcijańskiej. Freski o tej tematyce są już w rzymskich katakumbach. Trzeba jednak podkreślić, że owe wczesne przedstawienia różniły się znacząco od współczesnych. Przede wszystkim, zgodnie z liturgią, przedstawiano ów moment jako chrzest przez zanurzenie. Chrystusa i Jana Chrzciciela ukazywano jako młodzieńców, często podających sobie ręce, a istotnym bohaterem całej sceny była dynamicznie falująca rzeka Jordan. Z biegiem lat wizerunek ewoluował: sztuka Bizancjum, ukazując chrzest Pański, zaczęła podkreślać objawienie Trójcy Świętej i błogosławieństwo św. Jana Chrzciciela. W średniowieczu rozpowszechniał się zwyczaj przedstawiania chrztu Chrystusa jako elementu cyklów monumentalnych, ukazujących całość Jego życia, powstających od ok. VIII w. w baptysteriach lub świątyniach św. Jana Chrzciciela, które były kościołami chrzcielnymi.

Rzeźbione wizerunki

Zmiany w sposobie udzielania sakramentu sprawiły, że sztuka nowożytna przedstawia chrzest Chrystusa w sposób ahistoryczny: Jan Chrzciciel chrzci w niej Jezusa przez polanie, a woda chrzcielna znajduje się zazwyczaj w muszli. Właśnie ten typ wizerunku można spotkać w naszych świątyniach, począwszy od baroku. Najczęściej to rzeźby zdobiące nakrywy chrzcielnic, jak np. w kościołach Trójcy Świętej w Wieszowej, Trójcy Przenajświętszej w Wiśniczach i św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Pawonkowie.

Niekiedy wizerunek chrztu Pańskiego stanowi dekorację ambony. Tak właśnie jest w kościele św. Jakuba Starszego w Lubszy Śląskiej. W 1957 r. rzeźbiarz Franciszek Masorz z Rybnika zrealizował tu nową ambonę, której dekorację malarską, sztukaterię i złocenia wykonała Maria Mitschke (córka Josefa, autora malowideł z 1947 r. w tym kościele, oraz siostra Georga, znanego autora i konserwatora fresków na Górze św. Anny). Na jednej z płycin kosza ambony widnieje płaskorzeźba sceny chrztu Pańskiego.

Kaplica chrzcielna w Opatowicach

Interesującą współczesną wersję sceny chrztu Pańskiego zrealizowano w jednej z młodszych świątyń diecezji: Matki Boskiej Piekarskiej – Matki Sprawiedliwości i Miłości Społecznej w Tarnowskich Górach-Opatowicach. Autorem wystroju tego wnętrza jest Henryk Kopyciok, a autorami mozaik i polichromii – Witold i Mariusz Pałkowie. Chrzcielnicę o formie przypominającej kielich z białego marmuru wieńczy mosiężna nakrywa z odlewem Chrystusa i św. Jana Chrzciciela. Duch Święty w postaci gołębicy widnieje na mozaice w tle. Zaaranżowana w ten sposób przestrzeń pełni funkcję kaplicy chrzcielnej świątyni.

Autorka jest konserwatorem zabytków diecezji gliwickiej.