By dołączyć do prestiżowego grona obiektów znajdujących się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO trzeba udowodnić, że to co się zgłasza do wpisu jest unikatowe w skali światowej. – UNESCO szuka czegoś niepowtarzalnego. Nasz brytyjski ekspert daje nam 50 procent szans! To bardzo dużo – wyjaśnia Marek Kandzia.

– To co wyróżnia nas na tle innych kandydatów, to niespotykany nigdzie indziej na świecie system grawitacyjnego odwadniania podziemi. To absolutny fenomen XIX-wiecznej myśli technicznej – dodaje Kandzia. Wszystko zaczęło się w roku 1784. Wtedy to na polach bobrownickich odkryto bogate złoża rud srebra i ołowiu. Po latach recesji tarnogórskie górnictwo znów ożyło. Powstała państwowa Kopalnia Fryderyk. Do odwadniania podziemi wykorzystano nowatorską jak na owe czasy technikę parową. Pierwszą maszynę sprowadzono z Wielkiej Brytanii i uruchomiono na terenie miasta w 1788 roku. Później w Tarnowskich Górach rozpoczęły pracę kolejne maszyny. Dawni inżynierowie obliczyli jednak, że górnicze wyrobiska można odwadniać grawitacyjnie budując sieć podziemnych chodników sztolniowych. W ten sposób narodziła się Sztolnia Głęboka Fryderyk, którą uruchomiono z wielką pompą w 1834 roku, po 13 latach drążenia. Razem z odnogami ma ona długość 15 kilometrów.

– Mimo, iż podziemne wody bardzo przeszkadzały górnikom, to były one zbawienne dla ludności z całej aglomeracji. Naszą wodę pompowano poprzez system rurociągów nawet do Królewskiej Huty (obecnie Chorzów – red.). To też jest ważne dla komitetu UNESCO – tłumaczy Marek Kandzia.

Wniosek, który opracowało SMZT trafi do paryskiej siedziby UNESCO w styczniu przyszłego roku. Później przez 18 miesięcy będzie wnikliwie analizowany. Eksperci przyjadą również do Tarnowskich Gór, by sprawdzić czy dokument pokrywa się z rzeczywistością. Decyzja o wpisie zapadnie w 2016 roku. Można się o niego starać tylko jeden raz.