Przedstawiciele samorządów Tarnowskich Gór, województwa śląskiego oraz Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej podpisali 5 marca umowę o współprowadzeniu nowej instytucji – szybu Staszic. To część dawnej stacji wodociągowej Staszic. Szyb jest jednym z tarnogórskich obiektów wpisanych w 2017 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Zabytek ten nie jest udostępniony turystom – wciąż działa tu zakład Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów.

Zgodnie z porozumieniem przez kolejne 5 lat z budżetu województwa śląskiego będzie płynęło rocznie 1,5 mln zł, podobne środki zadeklarował samorząd Tarnowskich Gór. 200 tys. zł będzie przeznaczało na ten cel SMZT, które zarządza innymi obiektami UNESCO – Zabytkową Kopalnią Srebra i Sztolnią Czarnego Pstrąga. Właściciel obiektu, GPW, będzie dzierżawił go nowej instytucji kultury.

– My dzisiaj rozpoznajemy Górny Śląsk przez pryzmat kopalń węgla kamiennego, hut, walcowni, ale również musimy pomyśleć o wodzie. Ta woda była stąd doprowadzana przez poszczególne miasta aż do Chorzowa. Ratowaliśmy tą wodą tarnogórską ludność Górnego Śląska. I nie byłoby tego industrialnego Górnego Śląska bez wody tarnogórskiej – powiedział Zbigniew Pawlak, prezes SMZT, które od 20 lat starało się o to, by obiekty stacji wodociągowej mogły zostać zabezpieczone i włączone do ruchu turystycznego.

Szyb Staszic został wydrążony w 1796 roku, w drugiej połowie XIX wieku pogłębiono go do blisko 50 metrów i razem z szybem maszynowym stał się w 1884 roku podstawą do utworzenia Stacji Wodociągowej Adolfschacht, którą w dwudziestoleciu międzywojennym przemianowano na Staszic. Na terenie stacji do dziś znajduje się ostatnia w Europie podziemna maszyna parowa. Jak przekonuje SMZT, niewątpliwą atrakcję stanowić będą podziemne rurociągi, hale dla maszyn z silnikami na sprężoną parę, kondensatory i kocioł do sprężania pary napędzającej pompy.