Obraz „Zdjęcie z krzyża” trafił do tutejszej kolekcji w 2006 r. jako depozyt z parafii św. Jana Chrzciciela w Żernikach, gdzie niegdyś zdobił filialny kościół Narodzenia NMP w Szałszy.

Paryski oryginał

Wizerunek jest niezwykle rozbudowany i dynamiczny. Praktycznie wszystkie postacie (a jest ich prócz Ukrzyżowanego aż 10) ukazano w ruchu. Każdą z nich szczegółowo sportretowano. Wielobarwne szaty i energiczne gesty potęgują ekspresję dzieła. W centrum widzimy wygięte, bezwładne ciało Chrystusa, a u dołu na pierwszym planie atrybuty Jego męki – misę z octem i gąbką oraz trzy gwoździe wyjęte z krzyża.

Obraz datowany jest na przełom XVIII i XIX w. Analiza genezy tego przedstawienia wykazała, że jest ono kopią wizerunku, który w 1697 r. namalował Jean-Baptiste Jouvenet, zw. Le Grand (1644–1717), francuski malarz doby baroku, twórca dzieł o tematyce religijnej, mitologicznej, alegorycznej, licznych portretów oraz dekoracji ściennych w Wersalu i tapiserii (tkaniny dekoracyjne). Jego obraz „Zdjęcie z krzyża” miał imponujące rozmiary (424 ¢ 312 cm). Powstał na zamówienie do ołtarza głównego ówczesnego kościoła kapucynów na Place Louis Le Grand (dziś Place Vendôme) w Paryżu. W trosce o zachowanie dobrej kondycji dzieła w 1756 r. podarowano je Académie Royale de Peinture et de Sculpture. Podczas rewolucji francuskiej zostało przejęte przez Musée du Louvre, gdzie znajduje się do dziś.

Autorskie interpretacje

Kompozycję budują wyraziste gesty jej bohaterów. Ich wyciągnięte ramiona kreślą zdecydowane ukośne, pionowe i poziome linie. Józef z Arymatei i Nikodem, wspinając się na krzyż, zdejmują martwego Pana. Obecni są pogrążona w żałobie Maryja, jej siostry, apostoł Jan, Maria Magdalena. Dwie postacie rozkładają całun na ziemi. Jego biel wraz z jasnym ciałem Chrystusa mocno kontrastują z resztą sceny, przyciągając wzrok widza. Jest to jedno z słynniejszych dzieł Jouveneta, kopiowane niezliczoną ilość razy. Jednak i ono nie do końca jest przedstawieniem stricte autorskim. Wnikliwy obserwator dostrzeże, iż wyraźnie jest inspirowane kompozycją znanego obrazu „Zdjęcie z krzyża” Petera Paula Rubensa namalowanego na ołtarz Gildii Harquebusierów w katedrze w Antwerpii (1612–1616).

Nieznany autor kopii, która dziś jest w rudzkiej kolekcji, stworzył własną, równie energiczną interpretację tematu. Zachowując układ, odmiennie przedstawił postaci i oświetlenie tła. Obraz odrestaurował w latach 2008–2009 Karol Nawrocki w ramach zajęć studenckich w Pracowni Konserwacji Malarstwa i Rzeźby Polichromowanej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.