Popularnym symbolem kojarzonym z Panem Jezusem jest baranek. W sztuce sakralnej przedstawiany jest na różny sposób. Sięgający prześladowań pierwszych chrześcijan jest baranek leżący – znak ofiary Chrystusa. We wczesnochrześcijańskich bazylikach przetrwały orszaki baranków: symbol dusz zbawionych, niebiańskiej i ziemskiej liturgii. Stojący baranek wyraża tryumf Zmartwychwstałego, upowszechniany po zwycięstwie Konstantyna Wielkiego.

W VII wieku baranka zaczęto przedstawiać na krzyżu, czego zakazał synod w 692 roku. W kolejnym wieku wykształcił się typ baranka obejmującego nóżką krzyż lub chorągiew z krzyżem. Zwrócona w tył głowa w aureoli oznacza powrót do życia Bożego.

Niektóre baranki mają ranę, z której spływa krew do kielicha. To wpływ średniowiecza, gdy wiernych pociągały bolesne aspekty męki Zbawiciela. Kult eucharystyczny wprowadził baranka na ołtarze, tabernakula, ornaty i pateny. Od czasów romańskich zdobi on portale, zworniki sklepień. Niekiedy spogląda ze ściany tęczowej.

Ciekawe wykorzystanie tego symbolu można znaleźć także w różnych kościołach diecezji gliwickiej.

Baranek strzegący zapieczętowanej księgi (nawiązanie do wizji św. Jana Apostoła) znajduje się w ołtarzu w Karchowicach. Interesujące jest też, że na każdej z siedmiu pieczęci widnieje litera. Rozwiązania rebusu dostarcza opis siedmiu etapów czasów ostatecznych (Ap 6,1–8,1).

Bywa, że baranek pokornie wchodzi w rolę atrybutu, znaku rozpoznawczego związanego z wydarzeniem w życiu świętego lub jego cechami. Na przykład u Jana Chrzciciela symbolizuje misję wskazania na Baranka Bożego. U św. Agnieszki oznacza Oblubieńca Dziewic i jej imię (agnus – baranek).

Baranek ma zatem wiele „podgatunków”. Dlaczego? Słowo „symbol” wywodzi się z greckiego syn-ballein, co znaczy: łączyć, tworzyć jedno. Dla Greków symbolem był przełamany kamień, którego połowę dawano komuś, kto wyjeżdżał. Autentyczność powracającego stwierdzano, gdy obie połowy pasowały do siebie. Symbol oznacza rzeczywistość, która go przekracza. Nie jest jednoznaczny i nie da się go do końca wyjaśnić.

Ogólnie baranek to symbol prostoty, niewinności, czystości i posłuszeństwa. W judaizmie stał się symboliczną ofiarą, składaną zwłaszcza w szabat i w święta. Wyjątkowe znaczenie miał baranek paschalny, upamiętniający kres niewoli egipskiej.

Dla chrześcijan baranek to symbol męki, śmierci i zmartwychwstania Jezusa Chrystusa, „Baranka Bożego, który gładzi grzech świata”. Pomaga wniknąć w misterium odkupienia. Kto uważniej patrzy na symbol, ten więcej odczyta. Autorka jest konserwatorem zabytków diecezji gliwickiej.