Już przed wejściem do szkoły żołnierze utrzymujący żar w koksowniku w otoczeniu czołgów i innych wojskowych pojazdów przypominali schyłek „epoki słusznie minionej”. Również korytarze i klasy wypełniały tablice i wystawy w narodowych barwach upamiętniające czasy „Solidarności” oraz patriotów i represjonowanych walczących o wolność.

Organizatorzy chcieli, by uroczystość wręczenia odznaczeń była również okazją do spotkania pokoleń – absolwentów szkoły i innych osób zasłużonych w walce z komunizmem oraz obecnych uczniów. Stąd zamiast zwykłych zajęć młodzież mogła w kilku klasach uczestniczyć w „Lekcjach ze świadkami historii”, które prowadzili Andrzej Kabat, Eugeniusz Karasiński, Marek Kińczyk, Maciej Jasiński, Henryk Książek i Artur Kasprzykowski.

"Osobliwe miejsce do spędzania 18. urodzin, znam lepsze sposoby. Życzę, żeby kolejne urodziny upłynęły oskarżonemu w milszych okolicznościach" – takie słowa sędziego przytaczał jednej z grup Marek Kińczyk, który właśnie w dniu wejścia w dorosłość został aresztowany za "uczestnictwo w organizacji, która zmierzała do obalenia ustroju".

Właściwą ceremonię poprzedziła prezentacja historii wręczanych odznaczeń. Krzyże Kawalerskie Orderu Odrodzenia Polski otrzymali: Ignacy Władysław Broniszewski, Tadeusz Adam Dudek, Maciej Marian Jasiński, Andrzej Marcin Kabat, Ewa Kipta i Jan Antoni Kuczek.

Kolejne 28 osób otrzymało Krzyże Wolności i Solidarności Byli to: Andrzej Wojciech Belski, Euzebiusz Bogdanik, Jerzy Jan Borowski, Jan Bubała, Józef Bogdan Chorążyczewski, Ewa Mirosława Dawczak-Schaefer, Piotr Andrzej Gała, Barbara Halina Jędras, Eugeniusz Karasiński, Artur Jacek Kasprzykowski, Marek Andrzej Kinczyk, Paweł Albin Kocjan, Tomasz Jerzy Kornicki, Henryk Książek, Tadeusz Stanisław Kula, Dariusz Makuła, Czesław Franciszek Marcjasz, Mariusz Maszkiewicz, Tadeusz Mendrek, Wojciech Ludomir Michalewicz, Józef Pasiecznik, Alicja Ewa Pawlusiak, Kazimierz Podstawa, Grażyna Bogumiła Rutkowska, Piotr Teper, Władysław Trzeciak, Leszek Zygmunt Waliszewski i Józef Zajkowski.

W sumie to 34 osoby uhonorowane za zaangażowanie w opozycję demokratyczną w latach 80. Wtedy to uczniowie LO im. Jana Smolenia stworzyli nielegalną organizację pod nazwą Ruch Młodzieży Niepodległej. Co roku w rocznicę wprowadzenia stanu wojennego bytomskie liceum angażuje się w akcje i happeningi upamiętniające walkę o wolność.

W krótkim przemówieniu prezes IPN Łukasz Kamiński dziękował uhonorowanym za niezłomną postawę, ciesząc się jednocześnie z każdej historii, z którą mógł się zapoznać. Zachęcał też uczniów obecnych na sali, by wzorowali się na ich doświadczeniu. – "Źródło wciąż bije" i warto z tego źródła nieustannie czerpać – cytował piosenkę Jacka Kaczmarskiego zasłyszaną tuż przed wejściem na salę.

– Macie szczęście, że żyjecie w zupełnie innej rzeczywistości. Ale prawda, wolność, godność człowieka i liczne inne wartości są nadal potrzebne. Poprzez pryzmat życia takich ludzi, jak dzisiaj odznaczeni, łatwiej będzie wam dokonywać wyborów, a jesteście w takim wieku, że już niedługo bardzo ważne wybory was czekają – mówił do młodych.

Na zakończenie uroczystości uczniowie Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Bytomiu wykonali koncert piosenek patriotycznych.