Kult Jezusowego Serca, obecny już w średniowieczu, odnowiono i rozwinięto w XVII i XVIII w. za sprawą objawień francuskiej wizytki św. Małgorzaty Marii Alacoque w Paray-le-Monial (1673–1675). Znacząco wpłynął on na wystrój wnętrz sakralnych. Początkowo do świątyń trafiały kopie obrazu autorstwa Pompeo Batoni (1760, kościół Il Gesù w Rzymie), pierwowzoru malowanego ściśle według przekazu wizjonerki. Ujrzała ona Chrystusa w czerwonej tunice (symbol męki i ludzkiej natury Syna Bożego) i niebieskim płaszczu (symbol natury Boskiej), trzymającego w lewej dłoni swe Serce, gorejące miłością ku ludziom, opasane koroną cierniową i zwieńczone krzyżem.

Z czasem ten wizerunek zmodyfikowano, ukazując Jezusa w białej szacie i czerwonym płaszczu, a Najświętsze Serce jako symbol na piersi (jak na witrażu w Karchowicach). Motyw Cordis Jesu do dziś króluje w świątyniach. W diecezji najnowsze jego realizacje powstały w XXI w.

Serce Jezusa w ołtarzu

Dzieło niemające sobie równych poświęcone temu tematowi powstało w 2009 r. w prezbiterium franciszkańskiego kościoła w Gliwicach. To monumentalna płaskorzeźba dłuta prof. Stanisława Słodowego zatytułowana „Pielgrzymowanie Ludu Bożego do Najświętszego Serca Pana Jezusa”. Jej centrum stanowi niezwykłe tabernakulum w kształcie Serca Zbawiciela, do którego pod przewodnictwem Maryi i św. Jana Pawła II zdążają: św. Franciszek, św. Maksymilian Kolbe, św. Matka Teresa z Kalkuty, św. Faustyna oraz wielu innych, m.in. architekt świątyni. Poprzez ten zabieg kompozycyjny autor pragnął ukazać, że w pielgrzymce wiary każdy może osiągnąć świętość – dzięki Eucharystii. Najświętsze Serce Jezusa jest bowiem otwarte dla wszystkich.

Pamięć i zaproszenie

Kolejnym przykładem twórczości związanej z Sercem Jezusowym jest ciekawy wizerunek św. Małgorzaty Marii Alacoque autorstwa Szymona Prandziocha (2012) w kościele św. Alberta Wielkiego w Gliwicach. To fragment ogromnej mozaiki z naturalnego kamienia, pokrywającej całą ścianę ołtarzową. Postać wizjonerki w wymiarze historycznym upamiętnia okres, gdy parafianie utworzonej w 1936 r. lokalii św. Michała Archanioła, po opuszczeniu w październiku 1939 r. prowizorycznej kaplicy na lotnisku, korzystali z kaplicy św. Małgorzaty przy ul. Pszczyńskiej 78, aż do czasu jej spalenia 26 stycznia 1945 r. przez wojska radzieckie. Równocześnie święta wizytka zaprasza wszystkich współczesnych do kultu Najświętszego Serca Pana Jezusa, ukazując Je na trzymanym w obu dłoniach symbolicznym obrazie. Autorka jest konserwatorem zabytków diecezji gliwickiej.