Dwie drogi

W ramach Dzieła Biblijnego w Tarnowskich Górach Opatowicach odbywają się spotkania, które prowadzi ks. dr Wacław Borek, biblista z Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.

Tegoroczny cykl spotkań z Pismem Świętym stawia sobie za cel wspólne czytanie Biblii, aby lepiej rozumieć wiarę. Chodzi więc o taką formę wspólnego uczenia się i studiowania Świętych Tekstów, aby podążać w stronę wiary. A ponieważ mądrość biblijna zawiera właśnie zaproszenie skierowane do człowieka, aby podążał w kierunku wiary na drodze poznania rzeczywistości, dlatego czytamy i studiujemy w tym roku duszpasterskim wybrane fragmenty z Ksiąg Mądrościowych. Aby robić to dobrze trzeba mieć świadomość form literackich jakimi posłużyli się natchnieni autorzy.   

1. Formy literackie

• Najczęściej mamy do czynienia z porównaniem opartym na jakimś podobieństwie. Tego typu zabieg literacki jest stosowany w przysłowiach, dowcipnych, pikantnych sentencjach, aforyzmach, uroczystych pieśniach o tajemniczej treści, powiedzeniach satyrycznych. A ponieważ wyrażenie „być podobnym” w języku hebrajskim tłumaczy się jako „maszal”, wyżej wymienione formy literackie mają wspólną nazwę Maszal.

• Łączenie krótkich sentencji w większą tematyczną całość stanowi poemat mądrościowy. Jego wyrafinowaną formą jest akrostych, w którym każdą nową linijkę poematu zaczyna się od kolejnej litery alfabetu hebrajskiego.

• Ludzie żyjący w starożytnych czasach bardzo sobie cenili moc słowa i ukryty w nim sens. Stąd wielki szacunek mieli dla tych, którzy potrafili rozwiązywać zagadki, bo te kojarzyły im się z rozwikłaniem problemu. Stąd kolejna forma literacka, jaką jest zagadka.

2. Dziś sięgamy po Księgę Mądrości, rozdziały 1–3

Wiele argumentów przemawia za tym, że to nie Salomon był literackim autorem Księgi Mądrości. Zarówno jej styl, jak i zawarte w niej nauki, a także kultura i historyczne środowisko, które się w niej odzwierciedlają, z pewnością nie należą do czasów Salomona. Z dużą dozą prawdopodobieństwa można twierdzić, że Księga Mądrości została spisana w czasach panowania Augusta, między 30 r. przed Chr. a 14 r. po Chr.

3. Odszukaj i przeczytaj Mdr 2,1-15.20-24

Zróbmy zasadzkę na sprawiedliwego, bo nam niewygodny: sprzeciwia się naszym sprawom, zarzuca nam łamanie prawa, wypomina nam błędy naszych obyczajów. Chełpi się, że zna Boga, zwie siebie dzieckiem Pańskim. Jest potępieniem naszych zamysłów, sam widok jego jest dla nas przykry, bo życie jego niepodobne do innych i drogi jego odmienne. (…) Zasądźmy go na śmierć haniebną, bo - jak mówił - będzie ocalony. Tak pomyśleli - i pobłądzili, bo własna złość ich zaślepiła. Nie pojęli tajemnic Bożych, nie spodziewali się nagrody za prawość i nie docenili odpłaty dusz czystych. Bo dla nieśmiertelności Bóg stworzył człowieka - uczynił go obrazem swej własnej wieczności. A śmierć weszła na świat przez zawiść diabła i doświadczają jej ci, którzy do niego należą.

4. Czytam i chce to zrozumieć

Dwie drogi: prawych i bezbożnych – to częsty wątek w księgach mądrościowych. Bezbożni to ci, którzy żyją jak poganie, zaś prawymi są nazwani ci, którzy wiernie przestrzegają przepisów religijnych Ludu Wybranego. Antyteza bezbożni – sprawiedliwi pełni niejako funkcję zawiasu, na którym obraca się pierwsza część Księgi Mądrości. Po wstępie, przedstawiającym bohaterów bezbożnych (1,16-2,1a), następuje długa mowa, którą autor wkłada w usta grzeszników. Dają oni wyraz swojej koncepcji życia i potępiają sprawiedliwego (2,1b-20). Stajemy wobec czysto materialistycznej idei ludzkiej egzystencji, która neguje jakąkolwiek możliwość trwania po śmierci i interwencji Boga w życie człowieka. Absolutnym i jedynym horyzontem doczesnego życia jest śmierć. Ofiarami tej koncepcji padają ludzie słabi i wszyscy odnoszący się z szacunkiem do innych, czyli sprawiedliwi. Po mowie bezbożnych autor, raz jeszcze, odrzuca ich sposób myślenia (2,21-22), przeciwstawiając mu swoją wizję wiary w transcendentne przeznaczenie istot ludzkich zgodnie ze wspaniałym zamysłem Bożym. (2,23-24).

Świetlanej wizji z wersetu 2,23 zostaje przeciwstawiona w wersecie 2,24 – ciemność. Po obrazie szczęśliwego życia z Bogiem w nieśmiertelności, autor ukazuje obraz królestwa śmierci, rządzonego przez nieprzyjaciela i przeciwnika rodzaju ludzkiego, diabła (grecki diabolos – diabeł jest odpowiednikiem hebrajskiego satan – szatan). Autor niewątpliwie odnosi się w tym miejscu do Rdz 3,1-23 i w wężu kusicielu upatruje diabła zwodzącego ludzi.

4. Rozumiem i dostrzegam rzeczywistość

• Filozof grecki Epikur (341-270 przed Chr) głosił, iż życie jest owocem przypadku, a śmierć pociąga za sobą całkowite przejście istoty ludzkiej w niebyt. Wiele osób wciąż wyznaję tę filozofię.

• Wiara w zmartwychwstanie wciąż dla wielu osób stanowi trudność nie do przezwyciężenia.

• Aż dwie trzecie wierzących Polaków nie spodziewa się po śmierci zmartwychwstania – wynikało z badań wykonanych na zamówienie „Gościa Niedzielnego” w 2006 roku. Czy od tego czasu coś się zmieniło?

5. Zaproszenie

Jeśli interesuje Cię to zagadnienie, przyjdź na spotkanie Dzieła Biblijnego do parafii Matki Sprawiedliwości i Miłości Społecznej, Tarnowskie Góry, ul. Opatowicka 112 (Opatowice), 3 października o godz. 19.00, sala na probostwie. Następne spotkanie 10 października.

Ze statutu Dzieła Biblijnego: „Celem Dzieła jest pogłębianie rozumienia Objawienia Bożego zgodnie z nauką Kościoła oraz formacja do duchowości i kultury biblijnej”. Więcej na stronie www.biblista.pl

W diecezji ukształtowało się swoistego rodzaju centrum promieniowania duchowością i kulturą biblijną. Ma ono swą siedzibę przy parafii w Opatowicach. Ks. dr Wacław Borek, który je prowadzi, jest biblistą i teologiem biblijnym (licencjat rzymski z nauk biblijnych otrzymał w Papieskim Instytucie Biblijnym w Rzymie i doktorat z teologii Biblijnej obronił na Uniwersytecie Gregoriańskim, również w Wiecznym Mieście).